Ból kręgosłupa jest jedną z najczęstszych dolegliwości zdrowotnych, dotykającą ludzi w każdym wieku, z wielu powodów. Może być wynikiem różnych czynników, od przeciążeń i wad postawy po poważne schorzenia neurologiczne czy autoimmunologiczne.

Choć w żaden sposób nie można postawić diagnozy bez wywiadu z pacjentem i poznania jego dolegliwości, historii choroby, to opisujemy możliwe przyczyny bólu kręgosłupa, ich źródło i rekomendowane postępowanie. Pamiętaj, aby nie bagatelizować objawów ani nie próbować pozbywać się bólu farmakologicznie (zwłaszcza na własną rękę). Konsultacja z fizjoterapeutą to jedna z rzeczy, które warto zrobić jako pierwsze.

Rodzaje bólu kręgosłupa i ich charakterystyka

Ból kręgosłupa może przybierać różne formy, w zależności od przyczyny i lokalizacji. Wyróżniamy kilka podstawowych typów bólu kręgosłupa:

• ból mechaniczny kręgosłupa – spowodowany przeciążeniami, wadami postawy lub nieprawidłowym trybem życia,
• ból neuropatyczny kręgosłupa – wynikający z uszkodzenia nerwów, często towarzyszący schorzeniom takim jak rwa kulszowa,
• ból zapalny kręgosłupa – związany z chorobami reumatycznymi i autoimmunologicznymi,
• ból odniesiony kręgosłupa – wywołany przez choroby narządów wewnętrznych, które mogą promieniować do kręgosłupa.

Ból mechaniczny kręgosłupa – przeciążenia i wady postawy

Przeciążenie kręgosłupa to jedna z najczęstszych przyczyn bólu, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym. Może być spowodowane długotrwałym siedzeniem, brakiem aktywności fizycznej lub nadmiernym wysiłkiem fizycznym.

Ból neuropatyczny kręgosłupa – uszkodzenie nerwów

Rwa kulszowa, czyli ucisk na nerw kulszowy, jest klasycznym przykładem bólu neuropatycznego. Pacjenci często odczuwają silny ból kręgosłupa, który promieniuje do kończyn dolnych.

Ból zapalny kręgosłupa – choroby reumatyczne i autoimmunologiczne

Choroby takie jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy reumatoidalne zapalenie stawów mogą powodować przewlekły ból kręgosłupa, który nasila się w nocy i podczas spoczynku.

Ból odniesiony kręgosłupa – wpływ chorób narządów wewnętrznych

Czasem ból kręgosłupa nie jest bezpośrednio związany z samym kręgosłupem, ale wynika z chorób narządów wewnętrznych, takich jak choroby nerek czy trzustki. Często pacjenci skarżą się na ból pomiędzy łopatkami, który może być wynikiem np. niewłaściwej pracy żołądka.

Choroby kręgosłupa powodujące ból

Choroby kręgosłupa powodujące ból mogą mieć różnorodne przyczyny, w tym zmiany zwyrodnieniowe, urazy, wady postawy oraz choroby zapalne. Do najczęściej występujących schorzeń należą dyskopatia, rwa kulszowa, osteoporoza oraz zapalenie stawów kręgosłupa. Ból kręgosłupa może mieć charakter ostry lub przewlekły i często promieniuje do innych części ciała, takich jak kończyny czy szyja. Leczenie zależy od przyczyny bólu. W Uzdrovisku odbywa się głównie za pomocą technik fizjoterapeutycznych i spersonalizowanej rehabilitacji.

Dyskopatia – uszkodzenie krążków międzykręgowych

Dyskopatia polega na degeneracji krążków międzykręgowych, co może prowadzić do ucisku na nerwy i wywoływać ostry ból kręgosłupa.

Rwa kulszowa – ucisk na nerw kulszowy

Rwa kulszowa objawia się nagłym, przeszywającym bólem, który promieniuje od dolnego odcinka kręgosłupa aż do stopy.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa – procesy degeneracyjne

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są naturalnym procesem starzenia, ale mogą prowadzić do poważnych dolegliwości bólowych.

Kręgozmyk – przesunięcie kręgów

Kręgozmyk to stan, w którym jeden kręg przesuwa się względem drugiego, powodując ból oraz ograniczenie ruchomości kręgosłupa.

Skolioza, hiperlordoza i ich wpływ na ból kręgosłupa

Nieprawidłowe krzywizny kręgosłupa, takie jak skolioza czy hiperlordoza, mogą obciążać kręgosłup i prowadzić do przewlekłego bólu pleców.

Spondyloza szyjna – zwyrodnienia odcinka szyjnego

Spondyloza szyjna dotyczy zmian zwyrodnieniowych w odcinku szyjnym kręgosłupa i często objawia się bólem szyjnym oraz sztywnością karku.

Czynniki ryzyka i inne przyczyny bólu kręgosłupa

Czynnikiem ryzyka mogą być m.in. nadwaga, brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia oraz nieprawidłowe wzorce ruchowe.

Diagnostyka bólu kręgosłupa

Ból w okolicach pleców, czy konkretniej ból kręgosłupa to bardzo szerokie pojęcie. Pacjent, który zgłasza się z takim problemem i definiuje je właśnie w podobny sposób, robi pierwszy krok w kierunku diagnostyki. Kolejnym jest rola fizjoterapeuty i podjęcie „współpracy” z nim opartej na zaufaniu. Do rozpoznania przyczyny bólu wykorzystuje on zarówno swoją wiedzę i informacje pozyskane z wywiadu medycznego, jak i dodatkowe badania, w tym badania obrazowe.

Jak rozpoznać przyczynę bólu?

Diagnoza bólu kręgosłupa wymaga szczegółowego wywiadu, badania fizykalnego i testów funkcjonalnych. W niektórych przypadkach zalecane jest wykonanie dodatkowych badań obrazowych, takich jak RTG, MRI czy TK.

Badania obrazowe i neurologiczne

Badania obrazowe pomagają zlokalizować źródło bólu, natomiast testy neurologiczne pozwalają ocenić funkcje nerwów.

Leczenie i profilaktyka bólu kręgosłupa

Rozpoznanie problemu i przyczyny bólu to pierwszy krok do tego, aby skutecznie się go pozbyć albo zmniejszyć stopień jego nasilenia (by móc normalnie funkcjonować). Kolejnym jest dopasowanie rodzaju terapii, częstotliwości i intensywności zabiegów fizjoterapeutycznych lub rehabilitacyjnych. W Uzdrovisku podstawą jest fizjoterapia kręgosłupa – ćwiczenia i terapia manualna. Fizjoterapia kręgosłupa obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe, a także terapie manualne zmniejszające napięcie mięśniowe. Korzystamy też dodatkowo z innych metod - m.in. terapii wisceralnej, igłoterapii, masażu leczniczego, treningu medycznego, akupunktury czy elektroakupunktury.

Jak zapobiegać bólom kręgosłupa?

W profilaktyce bólu kręgosłupa kluczowe są: regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej masy ciała, dbanie o właściwą postawę ciała oraz regularne wizyty fizjoterapeutyczne. Owszem, można stosować domowe metody obejmujące ciepłe okłady, lekkie ćwiczenia rozciągające oraz unikać długotrwałego siedzenia. Zazwyczaj jednak to za mało. Kontakt z fizjoterapeutą z Uzdroviska jest ważny także na etapie profilaktyki i obejmuje konsultacje oraz edukację na temat zapobiegania bólowi kręgosłupa (bez względu na jego przyczynę).